Stopera

Het meest verguisde gebouw van Nederland. Iedere Amsterdammer heeft een andere reden om de Stopera te haten. De oudste generatie zal er fijntjes aan herinneren hoe gretig dit deel van de oude Jodenbuurt na de oorlog werd gesloopt. Dat de sloopplannen bijna veertig jaar ouder zijn dan de nieuw gebouwde Stopera wordt daarbij niet gemeld.

Het Amsterdamse raadhuis had de tijdgeest niet mee. Bij de prijsvraag in 1967 waren inzendingen van Heijdenrijk en Hertzberger helemaal naar de laatste structuralistische mode. De jury wist Amsterdam te behoeden voor plannen die zouden zijn uitgegroeid tot een paradijs voor junkeys. Wilhelm Holzbauer won de raadhuiscompetitie met een plan dat zijn tijd ver vooruit was maar de Nederlandse architectengemeenschap niet kon bekoren. “Een Oostenrijker op het Waterlooplein, dat nooit!” riep Bernard Bijvoet woedend.

Provo was tegen welk stadhuis dan ook. Tussen het Waterlooplein en de Amstel hadden wat hen betreft woningen moeten komen. Toen zelfs de Haagse politiek geen stuiver aan het stadhuis wilde bijdragen had het weinig gescheeld of het voormalige eiland was volgezet met sociale woningbouw.

Het was Wilhelm Holzbauer die zijn winnende stadhuisontwerp wist te redden door het lumineuze idee Opera en Stadhuis te combineren. Daarmee haalde hij uitgerekend het bureau van Bijvoet en Holt als mede-architecten binnen. Cees Dam, schoonzoon van Holt nam na de dood van Bijvoet de werkzaamheden over.

Ondanks sabotageacties van de kraakbeweging. Onder vernietigende kritiek van de Volkskrant en Vrij Nederland en met een overschrijding van het bouwbudget met 120 miljoen gulden werd de Stopera twintig jaar na het eerste prijsvraagplan in 1987 eindelijk opgeleverd.

Een gebouw dat er wat de Amsterdammers betreft niet had moeten komen. Dat veel te duur was. Dat door de culturele elite als lelijk werd bestempeld. Je zou er voor minder je handen van af trekken. Wilhelm Holzbauer en Cees Dam gingen juist de strijd met elkaar aan wie nu de geestelijk vader is.

Terecht, want wat zouden Amsterdammers moeten zonder een stadhuis waar ze altijd weer hun gal over kunnen spuien.

Lees meer over de Stopera op de website van het NAI